چَکامه خوان

شعر و دکلمه - ارغنون دل

چَکامه خوان

شعر و دکلمه - ارغنون دل

دو بیتی های بابا طاهر عریان - ن تا ه


ته سر ورزان مو سودای ته ورزان

گریبان بلرزان وا ته لرزان

کفن در کردنم صحرای محشر

هران وینان احوال ته پرسان

 

برندم همچو یوسف گر بزندان

ویا نالم زغم چون مستمندان

اگر صد باغبان خصمی نماید

مدام آیم بگلزار تو خندان

 

دلم از دست ته نالانه نالان

اندرون دلم خون کشته پالان

هزاران قول با ما بیش کردی

همه قولان ته بالان بالان

 

گلی کشتم باین الوند دامان

آوش از دیده دادم صبح و شامان

چو روج آیو که بویش وا من آیو

برد بادش سر و سامان بسامان

 

خوشا آنان نه سر دارند نه سامان

نشینن هر دو پا پیچن به دامان

شو و روزان صبوری پیش گیرن

بیاد روی دلداران مدامان

 

بوره ای دل بوره باری بشیمان

مکه کاری کز آن گردی پشیمان

یه دو روزی بناکامی سرآریم

باشه روزی که گل چینیم بدامان

 

بوره منت بریم ما از کریمان

بکشیم دست از خوان لئیمان

کریمان دست در خوان کریمی

که بر خوانش نظر دارند کریمان

 

زدست مو کشیدی باز دامان

ز کردارت نبی یک جو پشیمان

روم آخر بدامانی زنم دست

که تا از وی رسد کارم بسامان

 

اگر مستان هستیم از ته ایمان

وگر بی پا و دستیم از ته ایمان

اگر گبریم و ترسا ور مسلمان

بهر ملت که هستیم از ته ایمان

 

ز یاد خود بیا پروا کریمان

ازو کو التجا وا که بریمان

کیه این تاب داره تا مو دارم

نداره تاب این سام نریمان

 

پشیمانم پشیمانم پشیمان

کاروانی بوینم تا بشیمان

کهن دنیا بهیچ کسی نمانده

به هرزه کوله باری میکشیمان

 

مو آن اسپید بازم سینه سوهان

چراگاه مو بی سر بشن کوهان

همه تیغی به سوهان میکرن تیز

مو آن تیغم که یزدان کرده سوهان

 

دلم تنگ ندانم صبر کردن

زدلتنگی بوم راضی بمردن

ز شرم روی ته مو در حجابم

ندانم عرض حالم واته کردن

 

الهی سوز عشقت بیشتر کن

دل ریشم ز دردت ریشتر کن

ازین غم گر دمی فارغ نشینم

بجانم صد هزاران نیشتر کن

 

آنکه بی خان و بی مانه منم من

آنکه بر گشته سامانه منم من

آنکه شادمان به انده میکره روز

آنکه روزش چو شامانه منم و من

 

اگر دستم رسد بر چرخ گردون

از او پرسم که این چین است و آن چون

یکی را میدهی صد ناز و نعمت

یکی را نان جو آلوده در خون

 

دلا خونی دلا خونی دلا خون

همه خونی همه خونی همه خون

ز بهر لیلی سیمین عذاری

چو مجنونی چو مجنونی چو مجنون

 

بعالم کس مبادا چون من آئین

مو آئین کس مبو در دین و آئین

هر آنکو حال موش باور نمیبو

مو آئین بی مو آئین بی مو آئین

 

بیا جانا دل پردرد مو بین

سرشک سرخ و روی زرد مو بین

غم مهجوری و درد صبوری

همه برجان غم پرورد مو بین

 

بیته یک شو دلم بی غم نمی‌بو

که آن دلبر دمی همدم نمی‌بو

هزاران رحمت حق باد بر غم

زمانی از دل ما کم نمی بو

 

وای از روزی که قاضیمان خدا بو

سر پل صراطم ماجرا بو

بنوبت بگذرند پیر و جوانان

وای از آندم که نوبت زان ما بو

 

دلی دیرم که بهبودش نمی‌بو

سخنها میکرم سودش نمی‌بو

ببادش میدهم نش میبرد باد

در آتش می‌نهم دودش نمی‌بو

 

سری دارم که سامانش نمیبو

غمی دارم که پایانش نمیبو

اگر باور نداری سوی من آی

بوین دردی که درمانش نمیبو

 

دلی دیرم دمی بیغم نمی‌بو

غمی دیرم که هرگز کم نمی‌بو

خطی دیرم مو از خوبان عالم

که یار بیوفا همدم نمی‌بو

 

بوره جانا که جانانم تویی تو

بوره یارا که سلطانم تویی تو

ته دونی خود که مو جز تو ندونم

بوره بوره که ایمانم تویی تو

 

به والله که جانانم تویی تو

بسلطان عرب جانم تویی تو

نمیدونم که چونم یا که چندم

همی دونم که درمانم تویی تو

 

شبی دیرم زهجرت تار تارو

گرفته ظلمتش لیل و نهارو

خداوندا دلم را روشنی ده

که تا وینم جمال هشت و چارو

 

نصیب کس مبو درد دل مو

که بسیاره غم بی‌حاصل مو

کسی بو از غم و دردم خبردار

که دارد مشکلی چون مشکل مو

 

نیا مطلق بکارم این دل مو

بجز خونابه اش نه حاصل مو

داره در موسم گل جوش سودا

چه پروایی کره اینجا دل مو

 

بهارم بی خزان ای گلبن مو

چه غم کنده ببو بیخ و بن مو

برس ای سوته دل یکدم به دردم

ته ای امروز دل تازه کن مو

 

امان از اختر شوریدهٔ مو

فغان از بخت برگردیدهٔ مو

فلک از کینه ورزی کی گذاره

رود خون از دل غمدیدهٔ مو

 

نوای ناله غم اندوته دونو

عیار قلب خالص بوته دونو

بوره سوته دلان واهم بنالیم

که قدر سوته دل دلسوته دونو

 

مکن کاری که پا بر سنگت آیو

جهان با این فراخی تنگت آیو

چو فردا نامه خوانان نامه خونند

تو وینی نامهٔ خود ننگت آیو

 

بی ته اشکم ز مژگان تر آیو

بی ته نخل امیدم نی بر آیو

بی ته در کنج تنهائی شب و روز

نشینم تا که عمرم بر سر آیو

 

شبی کان نازنینم در بر آیو

گذشته عمرم از نو بر سر آیو

همه شو دیدهٔ مو تا سحرگاه

بره باشد که یارم از در آیو

 

بدل چون یادم از بوم و بر آیو

سر شگم بیخود از چشم تر آیو

از آن ترسم من بر گشته دوران

که عمرم در غریبی بر سر آیو

 

خوش آن ساعت که یار از در آیو

شو هجران و روز غم سر آیو

زدل بیرون کنم جانرا بصد شوق

همی واجم که جایش دلبر آیو

 

بی ته هر شو سرم بر بالش آیو

چو نی از استخوانم نالش آیو

شب هجران بجای اشک چشمم

ز مژگان پاره‌های آتش آیو

 

نسیمی کز بن آن کاکل آیو

مرا خوشتر ز بوی سنبل آیو

چو شو گیرم خیالش را در آغوش

سحر از بسترم بوی گل آیو

 

سحرگان که بلبل بر گل آیو

بدامان اشک چشمم گل گل آیو

روم در پای گل افغان کنم سر

که هر سوته دلی در غلغل آیو

 

صدای چاوشان مردن آیو

بگوش آوازهٔ جان کندن آیو

رفیقان میروند نوبت به نوبت

وای آن ساعت که نوبت وامن آیو

 

بیته گلشن به چشمم گلخن آیو

واته گلخن به چشمم گلشن آیو

گلم ته گلبنم ته گلشنم ته

که واته مرده را جان بر تن آیو

 

عزیزا مردی از نامرد نایو

فغان و ناله از بیدرد نایو

حقیقت بشنو از پور فریدون

که شعله از تنور سرد نایو

 

کجا بی جای ته ای بر همه شاه

که مو آیم بدانجا از همه راه

همه جا جای ته مو کور باطن

غلط گفتم غلط استغفرالله

 

غم عشقت ز گنج رایگان به

وصال تو ز عمر جاودان به

کفی از خاک کویت در حقیقت

خدا دونه که از ملک جهان به

 

غم و درد دل مو بی حسابه

خدا دونه دل از هجرت کبابه

بنازم دست و بازوی ته صیاد

بکش مرغ دلم بالله ثوابه

 

مو را درد دلم خو کرده واته

ندونی درد دل ای بیوفا ته

بوره مو سوته دل واته سپارم

ته ذونی با دل و دل ذونه با ته

 

دل مو دایم اندر ماتم ته

بدل پیوسته بی‌درد و غم ته

چه پرسی که چرا قدت ببوخم

خم قدم از آن پیچ و خم ته

 

بدنیا مو نوینم کام بی ته

بدس هرگز نگیرم جام بی ته

بلرزم روز و شو چون بید مجنون

ندارم یک نفس آرام بی ته

 

دو چشمم را ته خون پالا کنی ته

کلاه عقلم از سر وا کنی ته

اگر لیلی بپرسه حال مجنون

نظر او را سوی صحرا کنی ته

 

دلی دیرم چو مرغ پا شکسته

چو کشتی بر لب دریا نشسته

تو گویی طاهرا چون تار بنواز

صدا چون میدهد تار گسسته

 

قضا پیوسته در گوشم بواجه

که این درد دل تو بی علاجه

اگر گوهر به آبی خواهون نداری

همین این جون تو که بی رواجه

 

دلت ای سنگدل بر ما نسوجه

عجب نبود اگر خارا نسوجه

بسوجم تا بسوجانم دلت را

در آذر چوب تر تنها نسوجه

 

دلم از دست خوبان گیج و ویجه

مژه بر هم زنم خونابه ریجه

دل عاشق مثال چوب‌تر بی

سری سوجه سری خونابه ریجه

 

نذونم لوت و عریانم که کرده

خودم جلاد و بیجونم که کرده

بده خنجر که تا سینه کنم چاک

ببینم عشق بر جونم چه کرده

 

سرم چون گوی در میدان بگرده

دلم از عهد و پیمان بر نگرده

اگر دوران به نااهلان بمانه

نشینم تا که این دوران بگرده

 

شدستم پیرو برنائی نمانده

بتن توش و توانائی نمانده

بمو واجی برو آلالهٔ چین

چرا چینم که بینائی نمانده

 

مرا عشقت ز جان آذر برآره

زپیکر مشت خاکستر برآره

نهال مهرت از دل گر ببرند

هزاران شاخه دیگر برآره

 

عزیزان موسم جوش بهاره

چمن پر سبزه صحرا لاله زاره

دمی فرصت غنیمت دان درین فصل

که دنیای دنی بی اعتباره

 

غمم بیحد و دردم بی شماره

فغان کاین درد مو درمان نداره

خداوندا ندونه ناصح مو

که فریاد دلم بی‌اختیاره

 

دل مو بیتو زار و بی قراره

بجز آزار مو کاری نداره

زند دستان بسر چون طفل بدخو

بدرد هجرت اینش روزگاره

 

مو را ای دلبر مو با ته کاره

وگرنه در جهان بسیار یاره

کجا پروای چون مو سوته دیری

چو مو بلبل به گلزارت هزاره

 

زغم جان در تنم در گیر و داره

سرم در رهن تیغ آبداره

ندارم اختیاری از چه جوشش

دل مو تاب این سودا نداره

 

سرم بالین تنم بستر نداره

دلم جز شوق ته در سر نداره

نهد دور از ته هر کس سر ببالین

الهی سر ز بالین بر نداره

 

سر سرگشته‌ام سامان نداره

دل خون گشته‌ام درمان نداره

به کافر مذهبی دل بسته دیرم

که در هر مذهبی ایمان نداره

 

هر آن دلبر که چشم مست دیره

هزاران دل چو ما پا بست دیره

میان عاشقان آن ماه سیما

چو شعر مو بلند و پست دیره

 

دلم میل گل باغ ته دیره

درون سینه‌ام داغ ته دیره

بشم آلاله زاران لاله چینم

وینم آلاله هم داغ ته دیره

 

دلم میل گل روی ته دیره

سرم سودای گیسوی ته دیره

اگر چشمم بماه نو کره میل

نظر بر طاق ابروی ته دیره

 

غمت در سینهٔ مو خانه دیره

چو جغدی جای در ویرانه دیره

فلک هم در دل تنگم نهد باز

هر آن انده که در انبانه دیره

 

مو که یارم سر یاری ندیره

مو که دردم سبکباری ندیره

همه واجن که یارت خواب نازه

چه خوابست اینکه بیداری ندیره

 

سحرگاهان که اشکم لاوه گیره

زآهم هفت چرخ آلاوه گیره

چنان از دیده ریزم اشک خونین

که گیتی سر بسر سیلابه گیره

 

دل مو غیرته دلبر نگیره

بجای جوهری جوهر نگیره

دل مو سوته و مهر ته آذر

نبی ناسوته آذر در نگیره

 

دل ارمهرت نورزه بر چه ارزه

گل است آندل که مهر تو نورزه

گریبانی که از عشقت شود چاک

بیک عالم گریبان وابیرزه

 

درخت غم بجانم کرده ریشه

بدرگاه خدا نالم همیشه

رفیقان قدر یکدیگر بدانید

اجل سنگست و آدم مثل شیشه

 

هزاران دل بغارت برده ویشه

هزارانت دگر خون کرده ویشه

هزاران داغ ریش ار ویشم اشمرد

هنو نشمرده از اشمرده ویشه

 

پریشان سنبلان پرتاب مکه

خمارین نرگسان پرخواب مکه

براینی ته که دل از مابرینی

برنیه روزگار اشتاب مکه

 

به والله و به بالله و به تالله

قسم بر آیهٔ نصر من الله

که دست از دامنت من بر ندارم

اگر کشته شوم الحکم لله

 

درین بوم و برانم پرورش نه

شوانم جا و روزانم خورش نه

سری دیرم که مغزی اندرو نه

تنی دیرم که پروای سرش نه

 

دلی همچون دل نالان مو نه

غمی همچون غم هجران مو نه

اگر دریا اگر ابر بهاران

حریف دیدهٔ گریان مو نه

 

چو مو یک سوته دل پروانه‌ای نه

بعالم همچو مو دیوانه‌ای نه

همه مارون و مورون لانه دیرن

من دیوانه را ویرانه‌ایی نه

 

بدنیا مثل مو دل سوته‌ای نه

بدرد سوز غم اندوته‌ای نه

چسان بندم ره سیل دو دیده

که این زخم دلم لو سوته‌ای نه

 

به کس درد دل مو واتنی نه

که سنگ از آسمون انداتنی نه

بمو واجن که ترک یار خود که

کسیس یارم که ترکش واتنی نه

 

سحرگاهان فغان بلبلانه

بیاد روی پر نور گلانه

ز آه مو فلک آخر خدرکه

اثر در نالهٔ سوته دلانه

 

نوای ناله غم اندوته ذونه

عیار قلب و خالص بوته ذونه

بیا سوته دلان با هم بنالیم

که قدر سوته دل دل سوته ذونه

 

دلم از دست تو دایم غمینه

ببالین خشتی و بستر زمینه

همین جرمم که مو ته دوست دیرم

که هر کت دوست دیره حالش اینه

 

چه باغ است اینکه دارش آذرینه

چه دشت است اینکه خونخوارش زمینه

مگر بوم و بر سنگین دلان است

مگر صحرای عشق نازنینه

 

اگر شاهین بچرخ هشتمینه

کند فریاد مرگ اندر کمینه

اگر صد سال در دنیا بمانی

در آخر منزلت زیر زمینه